kaçak akım koruma rölesi evlerde kaç amperlik kullanılır Elektrik panolarına kaç amperlik kaçak akım rolesi takılmalıdır?

Kaçak Akım Rölesi Nedir? ve Nasıl Bağlanır? Elektrik panolarına kaç amperlik kaçak akım rolesi takılmalıdır?

Kaçak akım rölesi elektrik tesisatında hayati bir önem taşımaktadır. Buna rağmen pek çok elektrik tesisatçısı veya ev sahibi bu röleyi kullanmak istememektedir. Bunun sebebi tesisatçılar için bağlantıyı bilmemek veya kaçak akım rölesinin sürekli atması gösterilebilir. Ev sahipleri ise rölenin sürekli atmasından dolayı rahatsız olmakta ve sorun çözülemeyince kaçak akım rölesi bağlantısı sökülmektedir.

Söküp atmak kolay olabilir. Fakat elektik tesisatında meydana gelen kaçak akımdan korunmanın tek yolu kaçak akım koruma rölesi dir. Bu yazım da kaçak akım rölesi, bağlantısı ve yaşanan problemlerinden bahsedeceğim.

Kaçak akım rölesi ile direk bağlantısı olan bir kaç konuyu başlıklar halinde tanımlayarak konuyu anlatmaya başlayalım.

Kaçak Akım Nedir?

Elektrik enerjisi ile çalışan tüm aletlerin çalışma esnasında meydana getirdiği atık akım vardır. Bu atık akım, kaçak akım olarak ifade edilir. Normal şartlarda bu kaçak akımın  toprak hattı ile tesisattan uzaklaştırılması gerekir. Çünkü yapılan testler sonucunda 30mA  üzeri kaçak akım insan sağlığını tehdit etmektedir. Ayrıca kaçak akım yangın gibi felaketlere yol açıp maddi zararlar verebilir.

Topraklama Nedir?

Topraklama işlemini kısaca açıklayacak olursam, cihazlarda oluşabilecek her hangi bir elektrik kaçağına karşı insanları ve cihazları korumak için direnci az olan toprağa, oluşan kaçak akımın aktarılması işlemine topraklama denilmektedir.

Kaçak Akım Rölesi Nedir?

Kaçak akım, toprak hattı direncinin yüksek olması yada toprak hattına bağlı kablonun başka bir yer ile temas etmesinden dolayı elektrik tesisatından uzaklaştırılamaz. Böyle durumlarda kaçak akım insan hayatı için tehdit oluşturmaya başlar. Oluşan kaçağın 30 mA üzerine çıkması ise geri dönüşü olmayan sorunlara neden olabilir.

İşte kaçak akım rölesi, tesisattaki kaçak akımın herhangi bir problemden dolayı toprak hattı ile boşaltılamadığı durumlarda ana bağlantıyı keserek olası felaketleri engelleyen sigorta tipi röledir.

Dünya standartlarına göre kaçak akım röleleri 30 mA ve 300 mA olarak üretilir. Yani eğer kaçak akım rölesi 30 mA ise faz ve nötr arasındaki akım farkı 30 mA değerini aştığında röle atacaktır. Bu standartların uygulanmasının tek sebebi insan sağlığını korumaktır. Çünkü kaçak akım belirli bir değere ulaştığında insanları sakatlayabilir yada öldürebilir. Aşağıdaki tablo bu durumu açıklamaktadır.

İnsanın elektrik akımına dayanabilme oranı

Kaçak Akım Rölesi Nasıl Çalışır?

Kaçak akım rölesi çalışma prensibi şu şekilde tanımlanır. Faz ve nötr arasındaki farkı hesaplayan ölçüm transformatörü yardımıyla faz hattından geçen akım miktarı ile nötr hattından geçen akım miktarı arasındaki fark hesaplanır. Bu fark rölenin koruma amper değerini aştığında röle içindeki sigortayı attırarak elektrik bağlantısını keser. 

Tek ve üç fazlı kaçak akım rölesi ve bağlantı şeması

30 mA: Elektrik tesisatındaki kaçak akım 30mA üzerinde ise elektrik akımına yakalanmış bir kişi  sakat kalabilir. Hatta elektrik akımından uzun süre kurtulamaz ise ölme olasılığı oldukça yüksektir.
300 mA: Yukarıyı okuduktan sonra 300 mA’lik bir kaçak akım koruma rölesine ne ihtiyaç var ki diyorsanız bu rölenin amacı kesinlikle insan sağlığını koruma ile alakalı değildir. Bu rölenin üretilme sebebi ise maddi zararları engellemektir. Bu röle binalarda merdiven boşluğu ve asansör devrelerine bağlanmaktadır. Fabrikalarda ise ana şebekeden gelen elektriğe bağlanmaktadır.
Eğer bir binada elektrik tesisatından ötürü yangın çıkmış ise bunun sebebi ya kaçak akım rölesi olmamasıdır yada röle arızalıdır. Eğer evinizi yada dükkanınızı elektrik kaçağı yangınından korumak istiyorsanız kaçak akım rölesi bulundurmalısınız.

Kaçak Akım Rölesi Nasıl Bağlanır

Elektrik tesisatında, kaçak akım rölesi bağlanırken iki şeye dikkat edilmelidir.

300 mA KAR Bağlantısı

 Eğer tesisatın elektrik kaynağı trifaz (3 fazlı) ise buna uygun olan trifaz kaçak akım rölesi kullanılmalıdır. Eğer bir dükkan veya asansör gibi bir tesisata çekilecekse kaçak akım rölesi trifaze olarak takılır. Bu rölede 4’ü giriş 4’ü çıkış olmak üzere toplam 8 bağlantı noktası bulunur. Burada N ile ifade edilen noktalar nötr giriş ve çıkışlarıdır. 1 3 5 ile ifade edilen bağlantı noktaları ise ana elektrik şebekesinin bağlandığı noktadır. 2 4 6 ise elektrik tesisatına bağlanan çıkış noktalarıdır.

30 mA KAR Bağlantısı

Eğer tesisatın elektrik kaynağı monafaze (tek fazlı) ise kullanılması gereken kaçak akım rölesi monafaze olmalıdır. Bu rölede ise 4 bağlantı noktası vardır. Bunlardan 2 si giriş 2 si çıkış dır. Burada da N ile ifade edilen bağlantı nötr giriş ve çıkışlarıdır. 1 ile ifade edilen bağlantı noktası fazın girişini 2 ise fazın çıkışını yani tesisata bağlanan noktayı gösterir.

burada kaçak akım rölesini anlatmayı sonlandırıp yaşanan problemler ve çözümleri üzerine duracağım. Ama bu adımı geçmeden önce sizlere kaçak akım rölesi ile ilgili elektrik mühendisliği odasının hazırladığı kaynak dosyayı paylaşmak istiyorum.

Kaçak Akım Rölesi Neden Atar?

Ben bu yazıyı okuyan pek çok insanın bu sebepten ötürü bu yazıyı okuyacağını sanıyorum. O zaman bu bölüm önemli olduğuna göre güzel bir açıklama yapayım. Bu röle %99,9 iki ihtimalle atar. Bunlar;
1.Elektrik tesisatında oluşmuş bir kaçak olabilir. Bu *duruma göre sizin daireniz de veya bina içinde başka bir dairede olabilir.
* Notu: Eğer röle daire içinde ise muhtemelen sorun sizin evdedir. Eğer röle apartman girişin de ise bu sorun başka daireden de kaynaklanıyor olabilir.
2.Kaçak akım rölesi arıza yapmış olabilir. Bu durum da röle değiştirilmelidir. Rölenin bozulma sebebi ise genellikle yüksek akımdır. Rölenin etiketi üzerinde dayanım akımı yazmaktadır. Bu akımı aştığından ötürü bozulmuş olabilir.
Bir başka sebebi ise oluşan kaçak sırasında kaçak akımın yüksek olmasından dolayı faz-nötr arasındaki kaçağı kontrol eden sistemin arıza yapmış olması olabilir.

Eğer Kaçak Akım Rölesi Sürekli Atıyor İse

1. İlk olarak sakin olmalısınız. Çünkü muhtemelen bir kaçak var. Bir cihazınız veya kendiniz bir zarar görmüş olabilirsiniz. Neyse ki kaçak akım rölesi var ve çalışır durumda olduğu için verilmiş sadakanız varmış. 
2. En son elektrikle çalışan neyi kullanmış iseniz onu kapatın. Eğer piriz’e bir cihaz bağlamış iseniz onu pirizden çekin ve kaçak akım rölesini kaldırın.
3. Eğer sorun hala çözülmemiş ise pirizler de takılı ne kadar cihaz varsa hepsinin fişini çekin ve kaçak akım rölesini tekrar kaldırın.

Dikkat!
Eğer bu denemeler sonucunda hata düzelmiyor ise bir elektrik tesisatçısının görmesi iyi olacaktır. Çünkü bu durumda arıza elektriksel bir sorundur. Bu sorunlardan aklıma gelenler şunlar; Piriz arızası,lamba arızası, kablosal kısa devre,bina topraklama arızası,röle arızası olma ihtimalleri ön plana çıkmaktadır.

Kaçak Akım Rölesi Sürekli Atıyor ise Yapılmaması Gerekenler

1. Böyle durumda kaçak var demektir. Kolay ve sorunu çözmeyip görmezden gelen işlemler yapmayı aklınıza bile getirmeyin.
2. Röleyi iptal etmeye kalkmayın ve böyle bir şey yapmanızı önerenlere kulak asmayın.
3. Yukarıdaki diğer 3 adımı uygulamadan elektrik tesisatçısı çağırmayın çünkü paranız boşa gidebilir.

Son Olarak: Özellikle forum sitelerinde olmak üzere insanlar kaçak akım rölesinde belirli markaları överler ve diğerlerini es geçerler. Ama bence görevini yerine getiren her röle iş görür. Tabi ki kaliteli olursa daha uzun süre kullanabilme olasılığınız artar. Eğer kaçak akım rölesi faz-nötr arasındaki akımsal farkı ölçebiliyor ise iş görür demektir. Ben de sizlere tavsiye olarak siemens, merlin gerin,schneider electric gibi dünyaca ünlü markaların ürünlerini önerebilirim. Hem kalite hem de arıza durumunda yeni ürün temininde rahat edeceksinizdir.

Eğer sizinde elektrik tesisatında bir kaçak akım rölesi arızası var ise benden yardım isteyebilirsiniz. Elimden gelen yardımı yapacağıma inanabilirsiniz. Yardıma en kısa sürede cevap verebilmem için yorum kısmından yardım isteyebilirsiniz. İletişim sayfasından da yardım isteyebilirsiniz fakat buradan cevap gecikebiliyor. Bu yüzden iletişim sayfasından bile ulaşsanız en azından yorum yazarsanız mesaj yolladığınızı daha çabuk fark edebilirim. Her türlü konuda bilgi ve yardım etmeye çalışacağım.