Çinko İçeren Yiyecekler

Çinko Bulunan Besinler

Aşağıdaki listede çinko bakımından zengin bazı gıdaları bulabilirsiniz ancak bu liste çinko bulunan besinlerin tam listesi değildir. Ayrıca listede yer alan bazı besinler yüksek kolesterol, yağ ve kalori içerikleri nedeniyle herkes için uygun olmayabilir.

Çinko eksikliği şikayetiniz varsa ya da çinko bakımından zengin bir beslenme programı arıyorsanız, sizin sağlık koşullarınıza, yaş aralığınıza uygun bir beslenme programı için beslenme uzmanına veya doktorunuza danışabilirsiniz.

Ispanak: 100 gram çiğ ıspanak günlük çinko ihtiyacının %4’üne denk gelen 0.5 mg çinko içerir. Besin lifi, demir, C vitamini, K vitamini, E vitamini, kalsiyum, folat gibi mineral ve vitaminler bakımından da zengin olan ıspanağın tek olumsuz yönü fazla sodyum içermesidir.

Mantar: 1 adet orta boy beyaz mantar 0.1 mg çinko içerir. Demir, selenyum, manganez, magnezyum, fosfor ve potasyum mineralleri ve C, D vitaminleri bakımından zengindir.

Kuzu Eti: 100 gram kuzu eti günlük çinko ihtiyacının yaklaşık yarısını karşılar. Ancak aynı zamanda yüksek kolesterol değerine sahip olduğu için dikkatli tüketilmesi gerekir.

Sığır Eti: 28 gram sığır eti günlük çinko ihtiyacının %8’ini karşılar ancak kuzu eti gibi yüksek kolesterol ve doymuş yağ içermektedir.

Susam: 1 çay kaşığı susam tohumu 0.7 mg çinko içerir ve bu günlük çinko ihtiyacının %5’ine denk gelmektedir. Kalsiyum, magnezyum, fosfor, manganez ve demir bakımından da zengin olan susamın olumsuz yönü yüksek kalori oranıdır.

Kabak Çekirdeği: 1 avuç kabak çekirdeği günlük çinko ihtiyacının yaklaşık %20’sini karşılamaya yeter. Kabak çekirdeği aynı zamanda magnezyum, potasyum, manganez, demir, fosfor ve bakır minerallerini de içerir.

Yoğurt: 100 gram yağsız yoğurtta 1 mg çinko (günlük ihtiyacın %6’sı) bulunur.

 

Çinko Bulunan Diğer Besinler

Hindi eti

Karides

Kuşkonmaz

Bezelye

Peynir

Kahvaltılık yulaf

Kuzu ciğeri

Siyah çikolata

Kakao tozu

Yer fıstığı

Yengeç

Fasulye

Badem

Süt

Göğüs tavuk eti

Kuru fasulye

Muz

Kaju

Enginar

Yumurta

Kabak

Domates

Çinko Neden Önemli?

Çinko minerali vücudumuzda 100’den fazla enzimin normal aktivitesi için gereklidir. Bağışıklık sisteminin işleyişi, normal hücre büyümesinin sağlanması, tat ve koku duyularının korunması için önemli mineraller arasında yer almaktadır.

Çinko vücut tarafından depolanamadığı için her gün gıdalar yoluyla alınması gerekir. Çinkonun vücut tarafından emilimini olumsuz olarak etkileyen hastalıkları olanlar (sindirim sistemine bağlı hastalıklar gibi) doktora danışarak çinko takviyesi kullanabilirler.

Çinko aynı zamanda alkolizm, Alzheimer, atopik dermatit, prostat büyümesi, Crohn hastalığı, epilepsi, diyabet, herpes, erkek kısırlığı, grip, cilt dejenerasyonu, osteoartrit, adet öncesi sendromu, eklem iltihabı gibi hastalıklardan korunma ve bu hastalıkların tedavisinde kullanılan mineraller arasında yer almaktadır.

Kolajen sentezi sırasında kullanılan çinko, cildin esnekliğini korurken yaraların iyileşme süresinin azalmasına yardımcı olur.

Bazı beslenme uzmanları, sıkı diyet programlarında iştahı azaltan etkisi nedeniyle çinko bakımından zengin gıdaları öneriyor ancak fazla çinkonun bazı yan etkileri olabileceğini unutmadan böyle bir diyet programı için öncelikle bir uzmana danışmanızı tavsiye ederim.

Fazla Çinkonun Zararı Var mı?

Evet var, çinkonun fazlası “çinko zehirlenmesi”ne neden olabilir. Günde 40 mg (19 yaş ve üstü için) ve daha fazla çinko almak ağızda metalik bir tat, bulantı, kusma, kas krampları, ishal gibi yan etkilere yol açabilir.

Çinko İçeren Yiyecekler

266

 

EmailPaylaş

SUMOME

Çinko; hücre metabolizması, protein üretimi, yaraların iyileşmesi, DNA oluşumu ve güçlü bağışıklık sistemi için temel bir mineraldir.

 

Pek çok gıdadan ihtiyaç duyduğunuz günlük çinko miktarını almanız mümkün. 19 yaş üstü kadınlar için tavsiye edilen günlük çinko miktarı 8 mg, 19 yaş üstü erkekler içinse 11 mg’dır.

Çinko en çok kırmızı et ve deniz ürünlerinde bulunmakla birlikte badem, fıstık gibi kuruyemişler, nohut fasulye gibi sebzeler çinko ihtiyacını karşılamaya yetecek kadar çinko içermektedir.

Çinko Bakımından Zengin Gıdalar

Hayvansal Gıdalar: Midye, sığır eti ve diğer kırmızı etler yüksek miktarda çinko içermektedir. Örneğin 6 adet orta büyüklükte karides yaklaşık 70 mg çinko içerir.

80 gramlık kırmızı et yaklaşık olarak günlük çinko ihtiyacının yarısını karşılar. Tavuk, süt, yoğurt, peynir gibi diğer hayvansal gıdalar da çinko bakımından zengindir.

Kuruyemiş: 30 gram (hemen hemen 1 avuç) kaju 1.6 mg, 1 avuç badem 1 mg ve yine 1 avuç yerfıstığı 0.9 mg çinko içermektedir.

Bu yemişlerden günde 1-2 avuç tüketmek çinko ihtiyacının önemli bir kısmını karşılamaya yetecektir. Ayrıca 100 gram kabak çekirdeği günlük çinko ihtiyacının tamamını karşılar.

Sebzeler: Sebzeler; vücudun sebze bazlı çinkoyu hayvansal gıdalardan alınan çinko gibi işleyemediği için çok iyi birer çinko kaynağı sayılmaz ancak bazı sebzeler yüksek oranda çinko içermektedir.

Örneğin 1 kase pişmiş ıspanakta yaklaşık 1.5 mg, 1 kase mantarda ise 1.3 mg gram çinko vardır. Bunlar dışında yeşil bezelye, bamya ve kuşkonmazda iyi birer çinko kaynağıdır.

 

Çinko Eksikliği

Çinko eksikliği ilk olarak bağışıklık sistemini zayıflatarak vücudu enfeksiyonlara ve diğer hastalıklara karşı güçsüz hale getirir.

Fiziksel olarak kapasiteyi düşürerek egzersiz sırasında çok daha hızlı çalışmasına neden olabilir. İştah kaybı çinko eksikliğinin diğer bir belirtisidir.

Koku ve tat duyularında azalma yaşanabilir.

Vücutta yeterli miktarda çinko bulunmaması cilt tahrişine, kaşıntısına ve yaraların daha uzun sürede geçmesine yol açabilir.

Çinko eksikliği zihin karışıklığına ve kişinin sorun çözebilme yeteneğinin zayıflamasına neden olabilir.

Çinko Eksikliği Riski Bulunanlar

Düzenli Olarak Alkol Kullananlar: Düzenli olarak alkol tüketenlerin yaklaşık %40’ında düşük çinko seviyeleri görülmektedir.

Bunun nedeni alkolün çinkonun işlenme sürecini olumsuz yönde etkilemesidir.

Vejetaryenler: Hayvansal gıdalar hem çinko bakımından zengindir hem de hayvansal gıdalardan alınan çinko vücut tarafından daha kolay emilir.

Hamile ve Emziren Kadınlar: Gelişmekte olan fetüs yüksek miktarda çinkoya ihtiyaç duyar.

Aynı şekilde doğumdan sonra emzirme döneminde anne süt yoluyla yüksek miktarda çinko kaybeder.

Orak Hücre Hastalığı Olanlar: Orak hücre hastalığı bulunanların %60-70’inde çinko eksikliği görülmektedir.

Gastrointestinal Hastalığı Olanlar: Crohn hastalığı, ülseratif koliti, bağırsak hastalıkları ve diğer sindirim sistemi sorunu bulunanlarda çinko eksikliği sık görülmektedir.

Demir Takviyesi Alanlar: Yüksek miktarda demir takviyesi alanlarda çinko emilimi baskılanabilir ve bu durum çinko seviyesinin düşmesine neden olabilir.

Uyarılar

İstiridye, karaciğer, kuzu ve peynir gibi çinko içeren yiyecekler aynı zamanda yüksek oranda kolesterol içerdiğinden kontrollü olarak tüketilmelidir.

Susam, kabak çekirdeği ve fıstık gibi yemişler yüksek kalorili olduğu için kiloyu arttırabilir.

Antibiyotik, penisillamin gibi bazı ilaçlar çinko emilimini engelleyebilir.

Kaynaklar

Çinko, az miktarlarda olsa da her gün alınması gereken mineraller arasındadır. Çinkonun en önemli görevi, çocuklarda normal büyüme sürecinin devamının sağlanmasıdır.

 

Çinko eksikliği durumunda ise; zihin karışıklığı ve ruhsal problemler, beyin gelişimi eksikliği, cilt problemleri, testis veya yumurtalıkta faaliyet noksanlığı (hipogonadizm), prostat büyümesi, eklem ve kalça ağrıları, kilo kaybı ve ishal görülebilir.

Vücudun günlük olarak ihtiyaç duyduğu çinkonun tamamı besinler yoluyla alınabilir ve pek çok gıda bu minerali içerdiğinden eksikliği sağlıklı kişilerde sık görülen bir mineral değildir.

Ispanak, kuzu ve sığır eti, mantar ve susam çinko bakımından zengin besinler arasında ilk sıralarda gelmektedir.

Günlük Olarak Alınması Gereken Çinko

Aşağıdaki değerler ABD merkezli Ulusal Bilimler Akademisi Tıp Enstitüsünden alınmıştır. Çeşitli sağlık koşullarına bağlı olarak bu oranlar artabilir veya azalabilir. Sizin için gerekli olan çinko miktarı hakkında en net bilgiyi doktorunuzdan alabilirsiniz.

0-6 Ay: 2 mg

6-12 Ay: 3 mg

1-3 Yaş Arası: 3 mg

4-8 Yaş Arası: 5 mg

9-13 Yaş Arası: 8 mg

14 Yaş Üzeri: 11 mg (E), 9 mg (K)

Gebelik Dönemi (18 Yaş): 12 mg

Gebelik Dönemi (19 Yaş ve Üzeri): 11 mg

Emzirme Dönemi (18 Yaş): 13 mg

Emzirme Dönem (19 Yaş ve Üzeri): 12 mg